داربـوکا یا تِمـپو (ِDarbuka)، یک ساز کوبه‌ای از خانوادهٔ طبل‌های جام‌گونه است که با هر دو دست نواخته می‌شود. این سازِ «پوست صدا» که از فلز، چوب یا گِلِ پخته ساخته می‌شود، بیشتر در خاورمیانه رایج است و در کشورهای مختلف با نام‌های متفاوت شُهرت دارد. داربوکا در گروه سازهای کوبه‌ای پوستی یک‌طرفه (یک‌طرف باز) قرار می‌گیرد.
پیشینهٔ این ساز احتمالاً به بابلِ و سومر در هزاره‌های پیش از میلاد بازمی‌گردد. واژه «داربوکا» از واژهٔ عربی «دَرَب» گرفته شده که به معنی صدایی است که از نواختن طبل شنیده شود. همچنین تِمپو ممکن است یک نام‌آوا و به‌دست آمده از دو صدای اصلی این ساز یعنی «تِم» و «پو» باشد. «تمپو» همچنین در موسیقی به معنی سرعت و کاربرد عملی آن ضرب است که بی‌ارتباط با واژه این ساز ضربی نیست.
انواع مختلف داربوکا بیشتر در موسیقی کشورهای عربی، ترکیه و شمال آفریقا رواج دارند اما در سایر کشورهای خاورمیانه و اروپای شرقی نیز استفاده می‌شوند. گونه‌های این ساز در اوایل قرن بیستم، توسط مهاجران از کشورهای خاورمیانه به آمریکا نیز رسیده‌اند که به نام «دُمبِک» شهرت دارند.
جنس بدنه داربوکا از سفال یا فلز است که نمونه های سفالی آن قدمت بیشتری دارند، اما با پیشرفت تکنولوژی ساخت، نمونه های فلزی رواج بیشتری یافتند و امروزه در مصر، ترکیه، عراق و سایر کشورهای عربی معمولا داربوکا ی فلزی می نوازند.
تمپوی سفالی
این ساز که از گِل رُس پخته شده ساخته می‌شود، دارای تنهٔ اصلی (محفظهٔ صوتی) به شکل جام است. دهانه انتهایی تمپوی سفالی شیپور مانند نیست. روی دهانه ابتدایی آن پوست کشیده می‌شود. پوست را یا به‌وسیلهٔ سریش یا چسب بر روی دهانه می‌کشند یا با یک رشته طناب به شکل ۷ و ۸، مانند نقاره، بر دهانهٔ ساز وصل می‌کنند. پوست به‌کار برده شده در این ساز معمولاً از پوست برّه یا پوست ماهی است که پوست ماهی به دلیل نازکی، صدای بهتر و زیرتری به همراه دارد.
تمپوی فلزی
در این ساز معمولاً از تلق‌های پلاستیکی به جای پوست طبیعی استفاده می‌شود. جنس بدنه تمپوی فلزی بیشتر از آلومینیوم است، با این‌حال در بعضی مناطق به «تمپوی استیلی» شهرت دارد. این ساز محفظهٔ طنینی کم‌حجمی دارد و پوست از طریق یک طوقه گرد فلزی با پیچ و مهره به دهانه بالایی ساز متصل می‌شود. با شُل و سفت کردنِ این پیچ و مهره‌ها، می‌توان صدای ساز را بم و زیر و حتی با صدای سازهای دیگر کوک کرد.
فرزاد کاشی ساز – گردآوری و تنظیم مقاله
مطالب مرتبط: تمبک - (Tombak - Iranian traditional percussion) دف - (Daf - Iranian traditional frame drum) کاخن - (Cajon - Latin percussion ) کوزه - (Udu - Traditional effective percussion) دایره - (Frame drum)